Einfaldara að sækja tekjur en halda mætti

Skattaeftirlitið stendur oft frammi fyrir því að sannanir liggja fyrir um fullframin brot á skattalögum og -reglum, en virkari úrræði skortir til að stöðva eða taka á slíkum brotum. Þetta eru brot sem kosta þjóðfélagið tugi milljarða króna á hverju ári. Átaksverkefni RSK, ASÍ og SA á síðasta ári leiddi í ljós að tap sem afleiðing af svartri vinnu kostar þjóðfélagið um 15 milljarða króna á ári. Á mánuði samsvarar það um 1,3 milljarði króna eða allt að 60 milljónum á dag miðað við 250 virka vinnudaga. Þetta viðgengst á meðan tækifæri og ávinningur eru til staðar til að stunda þessi brot. Lausn þessa máls felst einmitt í því að koma í veg fyrir að það sé ávinningur af því að brjóta lög. En af hverju er það ekki gert?

Skilvirkasta og raunhæfasta leiðin sem virkar til að stöðva þau skattalagabrot sem hér er lýst, er að beita áminningum, sektum ef áminningum er ekki sinnt og jafnvel rekstrarstöðvun ef ekki er látið af alvarlegri síendurteknum brotum á formreglum skattalaganna er varða skil á samtímagjöldum. Með einfaldri lagabreytingu er hægt að virkja þessi úrræði, sem yrði sennilega arðsamasta lagsetning sem sögur færu af í langan tíma. Það kann einhverjum að finnast þetta harkalegt. Er það samt ekki enn harkalegra að láta það viðgangast að samfélagið tapi tugum milljarða á ári vegna þess að ekki er farið að lögum? Á meðan svo er velta þeir sem brotin fremja sínum samfélagskostnaði yfir á skilvísa skattgreiðendur, en þeir vilja samt njóta sömu samfélagsþjónustu og aðrir.

Við skulum nú fara yfir tölur um hvað núverandi ástand kostar launafólk landsins. Talið er að glötuð gjöld og greiðslur sem annars myndu falla launafólki í skaut með beinum eða óbeinum hætti nemi um 7,8 milljörðum á ári. Um 5,8 milljarðar (74,3%) skila sér ekki í beinhörðum peningum í félagslegt tryggingakerfi launafólks. Tæpir 2 milljarðar (25,7%), eru glötuð orlofsréttindi sem væntanlega hafa ekki og munu ekki verða greidd. Þannig má sjá að gróft metið kosta skattsvikin þjóðfélagið á bilinu um 15 milljarða á ári.

Í þjóðfélagi þar sem illa gengur að fjármagna samneysluna, ætti að vera ríkur vilji til að leiðrétta það óréttlæti sem felst í því að hópur þegnanna hefur ákveðið að virða ekki einfaldar leikreglur samfélagsins. Það hlýtur að teljast mikið jafnréttis- og mikilvægt siðferðismál að sporna gegn þeirri mismunun sem viðgengst og tengist svartri atvinnu. Með leiðréttingu á þeirri mismunun geta bæði samtök launþega og atvinnurekenda sótt mikilvægar kjarabætur.