Sara Öldudóttir, sérfræðingur hjá Eflingu-stéttarfélagi skrifar
Íbúðalánasjóður og Velferðarráðuneytið efndu til húsnæðisþings sem haldið var á Hótel Nordica þriðjudaginn 30. október. Lögfesting þess sem árlegs viðburðar og nýtilkomin stefnumörkun og áætlanagerð í húsnæðismálum bendir til þess að stjórnvöld séu að vakna til vitundar um málaflokkinn. Því miður þurfti til þess vondan draum — martröð tekjulágra og viðkvæmra hópa á íslenskum húsnæðis- og leigumarkaði. Í titli þingsins þótti ástæða til að undirstrika sérstaklega að húsnæði eigi að vera “fyrir alla”. Eins og Ólafía Hrönn Jónsdóttir benti á í erindi sínu er titilinn afhjúpandi fyrir núverandi ófremdarástand þar sem húsnæði er aðeins “fyrir suma”!Ofan í skerðingar á barna- og húsnæðisbótum og rýrnun persónuafsláttar síðustu ár hafa aðstæður á húsnæðismarkaði haft grafalvarlegar afleiðingar fyrir kjör almennings. Tekjulágir sitja fastir í óöryggi tímabundinna leigusamninga og hömlulausra hækkana á leiguverði. Fjórðungur barnafjölskyldna í leiguhúsnæði á von á því að missa húsnæði sitt á næstunni. Sparnaður er fjarlægur draumur fyrir marga og nálarauga greiðslumatsins er svo enn önnur hindrunin fyrir fólk sem jafnvel hefur staðið skil á himinháum leiguupphæðum um árabil.Staða erlends fólks á húsnæðismarkaði er sérstaklega veik og gera þarf átak í að tryggja aðbúnað farandverkafólks sem hingað kemur. Kaldhæðnislegt er að farandverkafólk, sem er sérlega illa statt í húsnæðismálum, kemur oftar en ekki hingað til lands til þess að vinna við að reisa öðrum húsnæði.Ábyrgð hins opinbera mikilFlestir eru sammála um að nú er brýn þörf á því að veita ungu fólki aukna aðstoð við kaup á fyrstu eign. Þó er einnig ljóst að hluti fólks vill frekar leigja en kaupa húsnæði og aðgengi að leiguhúsnæði er nauðsynlegt erlendu verkafólki sem að dvelur tímabundið á landinu. Það þarf að hætta að nálgast leigumarkað sem afgangsstærð í húsnæðismálum og tryggja lagaleg réttindi leigjenda til framtíðar.Sú greiningarvinna sem nú fer fram hjá Íbúðarlánasjóði er mikilvægur grundvöllur að því að snúa við óheillaþróuninni í húsnæðismálum. Bæta þarf verulega í aðgerðir ríkisstjórnarinnar, umfram það sem samið var um í tengslum við síðustu kjarasamninga. Samhæfðra aðgerða er þörf á öllum stigum húsnæðiskerfisins með aðkomu ríkisvalds, sveitarfélaga, lífeyrissjóða auk aðila vinnumarkaðarins. Það sjónarmið endurspeglaðist í erindum þeirra sem komu fram á húsnæðisþingi. Kröfugerðir almenns verkafólks og verslunarmanna vegna komandi kjarasamninga kveða á um nákvæmlega það.Ísland á nú Norðurlandamet í hlutfalli fólks á lágum launum sem er að sligast undan húsnæðiskostnaði. Það er búið að þinga um málið – nú er komið að aðgerðunum!
