Kauptaxtar kjarasamninga á almennum vinnumarkaði hækka um 0,58% frá 1. apríl næstkomandi. Ástæða hækkunarinnar er sú að kauptaxtaauki, sem samið var um í kjarasamningunum, verður virkjaður þá. Það er gert vegna þess að launavísitala á almennum markaði hefur hækkað umfram umsamdar taxtahækkanir í kjarasamningnum.
Kjarasamningar á almennum vinnumarkaði voru undirritaðir í mars á síðasta ári, 2024. Í þeim er ákvæði þess efnis að sérstök launa- og forsendunefnd, skipuð fulltrúum Alþýðusambands Íslands og Samtaka atvinnulífsins, skuli úrskurða um sérstakan kauptaxtaauka í mars ár hvert út samningstímann. Sýni launavísitala Hagstofu Íslands fyrir almenna vinnumarkaðinn að laun hafi hækkað umfram hækkun lægstu kauptaxta í kjarasamningunum skuli því bæta verkafólki það upp með kauptaxtaauka.
Umrædd nefnd kom saman til fundar fyrir tveimur vikum, 7. mars. Í ljósi þess að launavísitala hefur hækkað umfram taxtahækkanir úrskurðaði nefndin að virkja skyldi kauptaxtauka, um 0,58% sem fyrr segir. Er það fullt hlutfall umframhækkunarinnar sem orðin er á launavísitölu miðað við kauptaxta. Allir lágmarkstaxtar kjarasamninga munu hækka um það hlutfall.
Meginmarkmið stöðugleikasamninganna sem undirritaðir voru í fyrra var að ná niður verðbólgu og að vextir yrðu lækkaðir. Hvoru tveggja hefur raungerst á sama tíma og kaupmáttur launa hefur aukist. Forsendur eru fyrir framhaldi þar á, þó ýmsar blikur séu á lofti á alþjóðavettvangi. Forsendunefndin hvetur stjórnvöld, Seðlabankann og fyrirtæki til að vinna áfram að markmiðum samninganna en einnig er brýnt að ríki og sveitarfélög gæti hófs í hækkunum gjalda og stuðli einnig að uppbyggingu íbúða.
Yfirlýsing launa- og forsendunefndar fer hér að neðan.
Kauptaxtaauki tekur gildi 1. apríl
Launa- og forsendunefnd kjarasamninga á almennum vinnumarkaði, sem skipuð er fulltrúum frá ASÍ og SA, kom saman til fyrsta fundar föstudaginn 7. mars. Á fundinum var úrskurðað að kauptaxtaauki virkjist frá og með 1. apríl næstkomandi. Kauptaxtaaukinn felur í sér að kauptaxtar kjarasamninga hækki um 0,58% frá og með 1. apríl og skýrist af því að launavísitala á almennum markaði hækkaði umfram umsamdar taxtahækkanir viðmiðunartaxtans á fyrsta tímabili stöðugleikasamningsins.
Nefndinni, sem starfar samkvæmt kjarasamningum á árunum 2024-2028, ber að fylgjast með framvindu efnahagslífs og mögulegum áhrifum á markmið samninga um minnkun verðbólgu og lækkun vaxta. Nefndinni ber jafnframt að leggja mat á samningsforsendur í september 2025 og september 2026.
Verðbólga gengið niður og kaupmáttur aukist
Meginmarkmið samninganna er að stuðla að minnkun verðbólgu og lækkun vaxta. Verðbólga mældist um 8% þegar undirbúningur kjarasamninga hófst haustið 2023. Forsendunefndin er sammála um að árangur samninganna hafi verið merkjanlegur, verðbólga mælist í dag 4,2% en 2,7% ef horft er fram hjá áhrifum húsnæðisverðs. Kaupmáttur launa hefur aukist á fyrsta ári samnings.
Seðlabankinn hóf vaxtalækkunarferli í október síðastliðnum og hafa stýrivextir lækkað um 1,50 prósentur frá gerð samninga. Á sama tíma hefur aðhald peningastefnunnar aukist og raunvextir hækkað.
Aukin óvissa um efnahagshorfur
Forsendur eru fyrir áframhaldandi hjöðnun verðbólgu á næstu mánuðum og þar með frekari lækkun vaxta. Hins vegar hefur alþjóðleg óvissa um efnahagshorfur aukist og hætta á að Ísland verði fyrir áhrifum af vaxandi átökum á alþjóðavettvangi og viðskiptastríðum. Forsendunefndin telur mikilvægt að stjórnvöld, Seðlabanki Íslands og fyrirtæki vinni áfram að markmiðum samninganna og skapi þannig forsendur fyrir áframhaldandi minnkun verðbólgu og lækkun vaxta. Þar telur nefndin brýnt að ríki og sveitarfélög vinni með peningastefnunni, gæti hófs í álagningu gjalda og taki markviss skref í íbúðauppbyggingu.
Launatafla á almennum markaði
Launatafla vegna hótela og veitingahúsa