Stefán Ólafsson napisał
Kolbrún Halldórsdóttir, przewodnicząca BHM, w opublikowanym na początku roku artykule skrytykowała postawę związków przynależnych do ASÍ, prowadzących obecnie negocjacje w sektorze prywatnym. Przewodniczący Sameyki, Þórarinn Eyfjörð również skrytykował Sojusz w artykule opublikowanym 8 stycznia.
Kolbrún stwierdziła, że negocjujące związki reprezentują jedynie 47% rynku pracy. To stwierdzenie jest bardzo mylące.
Związki zasiadające obecnie przy stole negocjacyjnym zawierają umowy zbiorowe, które obejmują około 75% osób na rynku pracy. Większość z nich zatrudniona jest w sektorze prywatnym (firmy prywatne), natomiast jest też spora liczba członków zatrudnionych w sektorze publicznym (np. niewykwalifikowani pracownicy przedszkoli i osoby pracujące w placówkach opieki).
Umowy Sojuszu związkowego w ramach ASÍ w sektorze prywatnym obejmą zatem zdecydowaną większość pracowników zatrudnionych w kraju.
Þórarin w swoim artykule skrytykował natomiast użycie terminu „pojednanie narodowe”, użyte w odniesieniu do propozycji treści umów w sektorze prywatnym. Strony stowarzyszeń ASÍ, zasiadające obecnie przy stole negocjacyjnym, to w większości te same stowarzyszenia, które zawarły Umowy płacowe (Lífskjarasamningar)w 2019 r. Jedynie kilka z nich nie zdecydowało się na przystąpienie do Sojuszu. Umowy z 2019 stały się ogólnym wzorem dla porozumień, ponieważ obejmowały znaczną większość pracowników na rynku pracy.
Porozumienie płacowe (Lífskjarasamningurinn) przyniosło korzystne rezultaty dla większości stowarzyszeń przynależnych do ASÍ, także dla związku BSRB oraz członków Sameykis. Największy wzrost siły nabywczej odnotowano w przypadku grup o niskich dochodach oraz kobiet. Grupy o najwyższych dochodach otrzymały ten same podwyżki, natomiast przyniosło im to procentowo mniejszą kwotę. Z tego powodu doszło do niezadowolenia w tych grupach, szczególnie w BHM. Natomiast w umowach podpisanych z rządem jesieni 2019 r. BHM udało się wprowadzić podwyżki do swoich tabel wynagrodzeń w taki sposób, że uzyskano większe kwoty. Ale to już inna historia.
Porozumienie w sprawie szybkiego obniżenia inflacji i inne świadczenia
Sojusz związkowy ASÍ, zasiadający obecnie przy stole negocjacyjnym, opracował kompleksowy plan osiągnięcia celu, jakim jest szybkie obniżenie inflacji i stóp procentowych. W planie jest wprowadzenie umiarkowanych podwyżek płac i kontroli cen. Natomiast warunkiem jest współpraca (przedsiębiorstw, rządu, gmin, banków, funduszy emerytalnych i ruchu robotniczego). Stad użycie terminu „pojednanie narodowe” „þjóðarsátt “.
Aby osiągnąć wspólnie wyznaczony cel, w pierwszym roku proponowana jest niska podwyżka płac, która jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, spowoduje zmniejszenie siły nabywczej prawie wszystkich pracowników ze względu na obecnie panujący wysoki poziom cen. Aby to było możliwe, wymagane jest znaczne wzmocnienie systemu świadczeń dla gospodarstw domowych (świadczenia na dzieci, ulgi podatkowe, i dodatki mieszkaniowe), co zapewni znaczne korzyści płacowe grupom o niższych i średnich dochodach. Oczekuje się, że świadczenia na dzieci i ulgi podatkowe zostaną znacznie zwiększone we wszystkich grupach dochodowych. Co jest korzystne dla członków BSRB, jak również pozostałych członków ASÍ.
Jeżeli związek BHM ma natomiast w planie ubieganie się o świadczenia dla pracowników uczelni w inny sposób, może skorzystać z innych środków, na przykład żądając lepszych warunków kredytów studenckich.
Istotną korzyścią będzie także obniżka stóp procentowych
Nie wolno nam jednak przeoczyć faktu, że w przypadku osiągnięcia celu, jakim jest szybkie obniżenie inflacji i stóp procentowych, nastąpi znacząca poprawa sytuacji finansowej wszystkich gospodarstw domowych zadłużonych na cele mieszkaniowe, poprzez obniżenie rat kredytów. Co przyniosłoby, w szczególności wielu członkom BHM znaczną poprawę finansową.
Dzieje się tak dlatego, że gospodarstwa domowe o wyższych dochodach posiadają zwykle wyższe zadłużenie hipoteczne, czyli te z większym zadłużeniem skorzystają na większym obniżeniu rat kredytu w miarę spadku stóp procentowych. Dla przykładu, gospodarstwo domowe, zadłużone na kwotę 25 milionów z tytułu niezabezpieczonego kredytu hipotecznego, otrzyma raty obniżone o 52 000 isk miesięcznie, w przypadku obniżenia stóp procentowych o 2,5%. Korzyści osób posiadających kredyty indeksowane będą podobne, choć częściowy w inny sposób. Dużo większe obniżki rat otrzymają ci, zadłużeni np. na 45 milionów.
Korzyści z obniżek stóp procentowych odniosą więc wszyscy zadłużeni na rynku mieszkaniowym, czyli w większości osoby z grup o średnich i wyższych dochodach.
Kompleksowy plan na rzecz standardów życia i obniżenia inflacji
Sojusz związkowy ASÍ przedstawił kompleksowy i realistyczny plan szybkiego obniżenia inflacji poprzez podwyżki, które w większym stopniu wynikają ze wzmocnienia publicznych systemów świadczeń oraz obniżenia stóp procentowych. Wzrost samego wynagrodzenia jest w zasadzie najmniej istotnym czynnikiem korzyści wynikających z umów dla pracowników, szczególnie w pierwszym roku, natomiast stwarza pole do szybkiego obniżenia inflacji. W późniejszych latach obowiązywania umów, kiedy inflacja będzie na niższym poziomie, podwyżki płac spowodują znaczny wzrost siły nabywczej wyżej w skali płac. Obniżki stóp procentowych powinny także przełożyć się na poprawę zarobków w okresie obowiązywania umów.
Na koniec pragnę zauważyć, że ścieżka obrana przez stowarzyszenia ASÍ jest korzystniejsza dla kobiet, niż dla mężczyzn, ponieważ kobiety nadal zarabiają mniej. Jest to zatem dobry sposób na zmniejszenie różnic w wynagrodzeniach między mężczyznami i kobietami. Przedstawiciele BHM nie mogą zapominać, że większość kobiet na rynku pracy nie posiada wyższego wykształcenia.
Choć nie wszystkie związki zasiadają przy stole negocjacyjnym w tym samym czasie, ponieważ ich umowy wygasają w różnych terminach, to dla nas wszystkich jasne jest, że jeśli plan, nad którym pracujemy powiedzie się, przyniesie on korzyści wszystkim pracownikom rynku pracy. Wyjdzie to na dobre całemu społeczeństwu. Wzywamy do wspólnego wysiłku w walce ze wzrostem cen, co, jeśli plan zostanie wdrożony będzie można określić jako „pojednanie narodowe.”
Związki zawodowe w sektorze publicznym, które jeszcze nie rozpoczęły negocjacji, będą oczywiście negocjować własne postulaty i warunki specjalne.
Autorem artykułu jest emerytowany profesor Uniwersytetu Islandzkiego i ekspert w badaniach rynku pracy i spraw socjalnych w związku zawodowym Efling.
Artykuł ukazał się po raz pierwszy w serwisie Vísir 27 stycznia 2024 r.
