W ostatnich latach Islandia doświadczyła szybkiego wzrostu ekonomicznego. Badania ostatnio przeprowadzone przez ASÍ na podstawie ankiet i wezwań do zapłaty wystosowanych przez związki zawodowe wskazuje, że równolegle ze wzrostem ekonomicznym, marginalizacja i naruszanie prawa na islandzkim rynku pracy również wzrastają. Związki zawodowe skonfrontowane są z większą ilością i bardziej poważnymi naruszeniami niż wcześniej. Naruszenia te wydają się być popełniane częściej przeciwko grupom mniej świadomych swoich prac, na przykład pracowników z obcych krajów, młodych ludzi i osób z niskimi dochodami. Za tego typu naruszenia nie ma żadnych kar, co ASÍ uważa za niedopuszczalne.Główne rezultaty przeprowadzonych badań są jak następuje:
- Żądania do zapłaty związane z oszustwami w wypłatach i naruszeniami umów zbiorowych osiągają kwoty setek milionów każdego roku.
- Cztery związki zawodowe zrzeszone w ASÍ w 2018 roku wysłało łącznie 768 wezwań do zapłaty na całościową kwotę 450 milionów koron, a średnia kwota osiągnęła 262.534 koron.
- Ponad połowa wezwań wystosowanych przez związki zawodowe wysłana była w imieniu pracowników z zagranicy. Około 19% pracowników na islandzkim rynku pracy jest obcego pochodzenia.
- Około połowa wszystkich wezwań do zapłaty wysłana została do firm w sektorze budowlanym.
- Wnioski z ankiety Gallupa wskazują podobne trendy jak wezwania do zapłaty związków zawodowych i pokazują, że naruszenia praw popełniane są głównie przeciwko pracownikom o obcym pochodzeniu i młodym ludziom, z niższymi dochodami i zatrudnionymi na nieregularnych warunkach, jak na częściowy etat.
- Badania przeprowadzone w związku z wezwaniami do zapłaty wskazują, że popełniane naruszenia to głównie brak zapłaty pensji, brak zapłaty nadgodzin i inne.
- Dla większości pracowników zatrudnionych na stałe, szczególnie dla tych z dłuższym stażem pracy i wyższymi zarobkami, nie zdarzają się prawie nigdy.
Naruszenia przeciwko prawom pracowników obcego pochodzenia i młodych ludzi są poważnym problemem na islandzkim rynku pracy, które powinny być wykorzenione wszelkimi dostępnymi środkami. Naruszenia te dotykają nie tylko dziesiątek, lub setek osób, ich liczba liczona jest raczej w tysiącach. Ci pracownicy powinni cieszyć się takimi samymi płacami i prawami na rynku pracy. To leży w najlepszym interesie naszego społeczeństwa. W tym względzie, rząd i Stowarzyszenie Pracodawców Islandzkich ponosi wielką odpowiedzialność.
- Prawodawstwo i regulacje muszą zostać ulepszone. Surowe kary i mandaty za kradzież płac i naruszenia praw pracowniczych muszą być dodane jako środki prawne.
- Przepływ informacji, nadzór na rynku pracy i zwalczanie naruszeń praw powinny być usprawnione. Współpraca i kooperacja pomiędzy agencjami rządowymi a pracownikami i pracodawcami musi być systematycznie ulepszany poprzez wspólne wysiłki.
- Wsparcie osób dotkniętych naruszeniami. Powinno istnieć środki, które osoby dotknięte nadużyciami ich praw mogą użyć aby otrzymać rekompensatę z pomocą ruchu pracowniczego i całego społeczeństwa, tak aby odzyskali poczucie pewności i bezpieczeństwa.
Podczas negocjacji umów zbiorowych wiosna 2019 roku, rząd islandzki obiecał, że podejmie środki na cel zwalczania kradzieży płac i nadużyć praw pracowniczych na rynku pracy. Te obietnice wynikały z żądań i polityki ruchu pracowniczego. Istnieje plan działania, jednak zadanie stojące obecnie przed nami polega na podążaniu za tymi obietnicami i rozpoczęciu pełnej implementacji w ciągu nadchodzących miesiącach, tak aby podjęte kroki były stanowcze i doprowadziły do eliminacji nadużyć praw pracowniczych na islandzkim rynku pracy.Całość raportu z badań jest dostępny na stronie ASÍ www.asi.is